Je laten resomeren zou eind 2021 mogelijk moeten zijn

Na de zomer van 2021 zou het mogelijk moet zijn om te kunnen kiezen uit de volgende vormen van lijkbezorging: cremeren en begraven maar ook het zeemansgraf, het beschikbaar stellen aan de wetenschap en resomeren. Resomeren is ook wel bekend als alkalische hydrolyse. Deze techniek zou het nieuwe groenere alternatief moeten zijn naast begraven en cremeren. Deze techniek maakt gebruik van het oplossen van het lichaam, waarna na het hele proces uiteindelijk een wit poeder overblijft. Dit poeder kan dan weer gebruikt kan worden om uit te strooien of om in een pot mee naar huis te laten nemen door de nabestaanden.

urn

Het concept humaan composteren is ook erg dichtbij geweest om toegestaan te worden, maar de Gezondheidsraad is van mening dat hier nog te weinig informatie over beschikbaar is en het kabinet heeft dit advies overgenomen. Dat houdt echter niet in dat er in de toekomst geen nieuwe mogelijkheden toegevoegd worden aan de nieuwe wetgeving.

Resomeren en dan het riool in?

Bij het proces van het resomeren komt er een vloeistof vrij die PH neutraal zou moeten zijn voor deze het riool in zou stromen. Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelatie Kajsa Ollongren overweegt echter om hier meerdere mogelijkheden voor open te laten voor de nabestaanden. Dat er in plaats van poeder bijvoorbeeld vloeistof meegenomen kan worden. Beide zouden PH neutraal of steriel moeten zijn dus voor de verwerking ervan zou geen wezenlijk verschil zijn. Ook is het idee om deze vloeistof (die dus steriel is) te gaan gebruiken voor de bemesting van akkers en productiebossen, maar ook herinneringsplaatsen worden genoemd. Ook zou het gebruikt kunnen worden om biogas te vervaardigen. Het belangrijkste waar echter naar gekeken wordt, is de veiligheid van de mensen die in de regio wonen en het voorkomen van mogelijke overlast voor deze bewoners.

Wil je meer informatie over wat minister Ollongren toelaatbaar vindt? Dan kan je hier het PDF bestand vinden wat als reactie gestuurd is naar de Tweede Kamer.

Welke andere vormen van Lijkbezorging werden genoemd in het onderzoek?

Naast resomeren, werd ook composteren, cryomeren, plastineren en invriezen (cryonisme) bestudeerd. Resomeren is het enige van deze mogelijkheden die groen licht krijgt. Rondom het concept van composteren liggen te veel twijfels. Ook omdat het composteren van dieren (wat nu al gebeurt) gebonden is aan vele strikte regels die ervoor zorgen dat het een langdurig proces zou zijn om dit met mensen te gaan doen. Daarnaast is er te weinig informatie wat er gebeurt met het lichaam en hoe dit overeenkomt met de afbraak van risicovolle stoffen in het lichaam en het algehele afbreken van het lichaam. Cryomeren is verder niet bestudeerd, dit omdat het enkel een concept is – want er zijn nog geen installaties die humaan zijn om dit te kunnen bestuderen. Het plastineren is in zijn geheel niet bestudeerd omdat het vooral gaat om het conserveren van een lichaam en niet het afbreken ervan. Hetzelfde geldt voor het proces van invriezen.

Op naar een groenere uitvaart

Gunstige ontwikkelingen dus voor de groenere manieren van een uitvaart. Resomeren is beter voor het milieu dan je later cremeren of begraven. Over een mogelijk kostenplaatje is nog niets bekendgemaakt. Maar de verwachting is dat deze kosten absoluut niet hoger komen dan de kosten van een uitvaart op dit moment. Dat houdt in dat je nog altijd tussen de € 7000 en € 10.000 zal moeten uittrekken voor je uitvaart. De werkelijke kosten hiervan zullen echter pas bekend worden gemaakt als de eerste mogelijkheden er zijn om je daadwerkelijk te laten resomeren.

groene-uitvaart

Wat zijn de feiten en fictie over natuurbegrafenissen?

natuurbegraven

Ondanks dat het een groeiende markt is binnen Nederland zijn er nog altijd veel onjuistheden over het concept natuurbegraven. In Nederland komen er alleen dit jaar al drie nieuwe natuurbegraafplaatsen bij, wat aangeeft hoe de populariteit van deze manier van lijkbezorging groeit. In cijfers gezegd waren er in 2019 maar liefst 1500 natuurbegrafenissen in Nederland. Hoewel dat nog altijd weinig lijkt kan daar het cijfer van 2013 tegenover gezet worden: 250. De markt verdubbelt nog altijd over een periode van twee jaar dus er kan vrijwel met zekerheid gezegd worden dat er medio 2021 toch zeker 3000 natuurbegrafenissen op jaarbasis zullen plaatsvinden, of als de stijgende lijn voortzet wellicht wel meer. Maar wat zijn nu bekende feiten en fictie over het concept natuurbegraven?

Een natuurbegrafenisplaats wordt niet geruimd

Dit is een feit. Wanneer de begraafplaats eenmaal vol is, zal het gebied overgelaten worden aan de natuur. Tijdens een natuurbegrafenis gaat er dan ook niets meer onder de grond dat niet in de natuur thuishoort.

terug naar de natuur

Op een natuurbegraafplaats heb ik eeuwige rust

Eeuwig is natuurlijk lang, maar er kan toch wel gesteld worden dat dit zo is. Het gebied zal bekend staan als natuurbegraafplaats en de kans dat er over 100 of 200 jaar iemand zegt; hier ga ik even een lekker betoncomplex bouwen, is vrijwel nul.

Ik wil graag een grafsteen of een ornament, kan dat?

Nee, dit kan op een natuurbegraafplaats niet. Het is echter wel mogelijk om een rustplaats te herkennen aan een mooie gedenkboom, een kei of een houten plaatje. Het moeten materialen zijn die in de natuur voorkomen of vergaan. Het is de bedoeling dat de natuur het stuk grond terugneemt en gaat overwoekeren en verandert zoals zij dat wil. Daar past geen marmeren grafsteen of ornament bij.

De natuurbegraafplaats is open voor wandelaars?

Ja het is mogelijk om bij een natuurbegraafplaats rond te lopen, net als dat dit bij andere begraafplaatsen het geval is. Het gebied wordt duidelijk aangegeven en het is vrijwel onmogelijk om zonder het te weten op dit gebied rond te lopen. Daarnaast is het de bedoeling dat dergelijke gebieden ongerepte natuur zijn waar je gewoon rond mag wandelen.

Mijn hond kan dus met een menselijk bot aankomen tijdens een wandeling?

Nee, tijdens een natuurbegrafenis wordt er rekening gehouden met wilde dieren en wordt er gezorgd dat deze het graf niet kunnen schenden. Het is daarom ook bijzonder onrealistisch om te suggereren dat tijdens een wandeling je hond een bot op zal kunnen graven. De kans is wellicht zelfs wel groter in de stad, want voordat er vaste plaatsen waren voor begrafenissen kon dit vrijwel overal. De kans is dan ook aanwezig dat bij grootschalige afgravingen dat er menselijke resten tegengekomen kunnen worden. Daarbij moet er duidelijk gesteld worden dat de natuurbegraafplaatsen duidelijk aangegeven staan, en het uiteraard niet wenselijk is om je hond de ruimte te geven om (diep) te graven op een dergelijke plaats.

natuurgebied

Ik wil niet over lijken lopen!

Wanneer je niet over menselijke resten heen wilt lopen, dan is het verstandig om deze natuurgebieden te vermijden. Al is het dan ook verstandig dat je niet meer naar bijvoorbeeld kerken gaat, want ook daar kan je over lijken heen lopen. Ook is het mogelijk om midden in de stad over lijken heen te lopen. Het concept begraafplaats zoals we deze tegenwoordig kennen bestaat feitelijk nog niet zo lang. Tijdens grootschalige bouwprojecten kunnen er eenvoudig menselijke resten opgegraven worden, en het is ook aannemelijk dat indien je in de stad woont je eigenlijk elke dag wel over lijken heen wandelt. Dat deze al veel langer vergaan zijn zou niet af moeten doen aan het idee. Want bij een natuurbegraafplaats is het ook het idee dat de lichamen van de mensen die hier begraven worden vergaan om weer een te worden met de natuur.

Het is in de Randstad niet mogelijk om je te laten begraven op een natuurbegraafplaats

Dit is correct, dit heeft te maken met de grondwaterstand. De verwachting is dat met de aanpassing van de Wet op Lijkbezorging ook dit aangepast zal worden. Mochten de regels niet versoepeld worden, dan kan er nog nagedacht worden om de grond kunstmatig op te hogen om natuurbegraafplaatsen te creëren. De vraag is dan echter of dit nog wel een natuurbegraafplaats genoemd mag worden.

Bron: nu.nl

5 dingen die je gerust van de aanwezigen op je uitvaart mag vragen

Het klinkt misschien raar om bij leven al bezig te zijn met je uitvaart. Maar wanneer je zelf wensen hebt of gewoon graag alles in eigen hand wilt houden, dan is het goed om er van tevoren over na te denken. Zie het als je laatste film. Je kunt nog één keer zelf de regie hebben over jouw eigen afscheid. Wanneer je die regie in handen neemt en het script alvast schrijft, is het goed om te weten wat je wel en niet kunt vragen van de mensen die je uitnodigt. In principe kun je eigenlijk alles vragen, ze komen immers naar jouw afscheid.

Dress to impress

Ben jij bij leven een zonnig type en houd je van veel kleur? Dan is het logisch dat je dit ook op je afscheid wilt. Niet alleen je eigen kleding waarmee je in de kist komt te liggen, deze kun je van tevoren al zelf uitkiezen en zorgen dat iemand in je omgeving weet dat dit de outfit is voor jouw afscheid. Maar wanneer jij je eigen afscheid verder gaat plannen dan kun je er ook over nadenken je gasten te vragen om ter nagedachtenis aan jou in een kleurige outfit te verschijnen. Uiteraard hoeft het geen hele carnavalsoutfit te zijn, maar een beetje kleur op deze dag mag niet ontbreken. Nu de belangrijkste vraag: hoe leg je dit neer bij de mensen die aanwezig zullen zijn op je uitvaart? Je kunt ervoor kiezen om een stukje tekst op te nemen in de rouwkaart, bijvoorbeeld: Karels laatste wens was dat er op zijn afscheid geen zwart wordt gedragen.

Op deze manier geef je duidelijk aan dat kleur gewenst is. Maar wanneer de mensen weten dat je alles zelf van tevoren al hebt geregeld, dan kun je er ook voor kiezen om het iets persoonlijker te maken op de rouwkaart: Lieve familie en vrienden, bij leven was ik een kleurvol persoon, ik waardeer het zeer wanneer jullie mij bij mijn laatste afscheid op deze manier herdenken. Ik vraag jullie dan ook allen om vooral kleurrijk op mijn laatste afscheid te verschijnen.

Het klinkt misschien heel heftig wanneer je dit zo leest, maar het kan voor de nabestaanden een enorme troost zijn om nog een laatste boodschap van jou te ontvangen.

Je eigen rustplaats kiezen

Wanneer je toch je eigen script schrijft en de regie in eigen hand houdt, dan kun je er ook zelf voor kiezen waar je laatste rustplaats is. Normaal gesproken beslissen familieleden hier vaak over, in de hoop dat zij de juiste keuze maken. Vaak is het zo dat het dan een begraafplaats in de buurt van naaste familieleden is, zodat ze af en toe nog een bezoekje kunnen brengen. Maar wanneer jij een andere wens hebt, is het goed om deze van tevoren al vast te leggen. En misschien wil je wel helemaal niet begraven worden, maar kies je voor een crematie of wil je dat er naar andere opties gekeken wordt zoals cryomeren of resomeren. In deze is het wel belangrijk dat je dit allemaal van tevoren goed uitzoekt én vast laat leggen.

Kies je toch voor begraven? Dan kun je vragen aan je familieleden en vrienden of zij jouw eigen tekst op de grafsteen willen laten plaatsen. Misschien is er wel een quote waar jij tijdens je leven enorm veel inspiratie uit hebt gehaald. Of een zin uit een bepaalde song waar je altijd heel blij van werd. Betrek je familieleden erbij zodat zij weten dat dit echt een tekst is die bij je past en zij ervoor kunnen zorgen dat deze tekst ook daadwerkelijk op je grafsteen komt te staan. Wil je het liever echt allemaal in eigen hand houden? Laat dan ook dit alvast vastleggen.

Jouw eigen vervoer samenstellen

De weg naar je laatste rustplaats is ook iets waar je alvast over kunt nadenken en waar je familie en vrienden bij kunt vragen wanneer de dag is aangebroken. Zo kun je tegenwoordig op heel veel verschillende manieren worden vervoerd naar je laatste rustplaats. In veel gevallen is dat de begraafplaats. De meeste mensen kiezen vaak voor standaard: een lijkauto en volgauto’s. Maar je kunt ook voor andere opties gaan zoals:

  • Koets met paarden. Je kunt de nabestaande vragen of zij allemaal de koets willen volgen met hun eigen auto, of wanneer het dichtbij is ter voet.
  • Wanneer je helemaal gek bent van een hobby, dan kun je vragen aan de nabestaande of ze dit terug kunnen laten komen in het vervoer. Zo kun je in onderstaand filmpje zien dat de persoon in kwestie die is overleden door nabestaande, vrienden en collega’s wordt geëerd.

Nog één keer een toost

Standaard kennen we allemaal het kopje koffie met een koekje of plakje cake. Tegenwoordig zijn er ook op dat gebied steeds meer veranderingen. Misschien wil jij wel gewoon herdacht worden met nog één mooie toost op je leven. Is dit het geval? Zorg dan dat er komt vast te liggen dat je de nabestaande vraagt om aan deze wens te voldoen. Vraag je beste vriend of vriendin, je broer of zus of iemand anders die je heel erg belangrijk vond in je leven, samen met iedereen die op jouw afscheid is gekomen, nog één keer te toosten op jou en jouw leven. Je kunt ervoor kiezen om dit op de afscheidslocatie plaats te laten vinden, maar misschien is er wel een kroeg waar je altijd graag komt of een andere mooi locatie die deze mogelijkheid aanbiedt. Het is een mooie gedachte om nog één keer – ter nagedachtenis aan jou – bij elkaar te komen op de plek waar de meeste herinneringen gemaakt zijn.

Hoe duurzaam zijn die groene uitvaartkisten eigenlijk?

groene doodskist

Wie op alternatieven voor uitvaartkisten gaat zoeken, zal tegenwoordig al snel op de meer groene opties uitkomen. Maar hoe groen zijn deze opties nou eigenlijk? Is een uitvaartkist gemaakt van dennen-, beuken- of populierhout nou echt groen? Het idee is wellicht dichter bij de natuur komen. En omdat het vaak om onbehandeld hout gaat, is het ook zeker wel een groenere optie. Maar mogen we dat nog wel een groene optie noemen? Wie telt alle bomen die neergaan om te kunnen voorzien in deze groene kisten? Wie telt het water en de brandstof die er nodig zijn om diezelfde boom van een mooie stam tot een kist te zien gaan? Wellicht is die groene uitvaartkist helemaal niet zo groen als we denken.

Het is zeker een duurzamere optie

Jazeker kan er iets gezegd worden voor bijvoorbeeld het programma van Staatsbosbeheer waarbij er duurzaam omgegaan wordt met het bos. En uit deze bossen is dan ook een groot deel van de bomen afkomstig wat gebruikt wordt voor de groene kisten. Maar in deze gaat het niet om de duurzaamheid van het hout, het gaat om het proces om dat hout van die boom tot een kist verwerkt te zien worden.

Laten we voor het gemak rekenen dat er over de hele wereld tussen de 300.000 en 350.000 kisten geproduceerd worden – per dag! (Alleen in Nederland waren in 2001 al 150.000 lijkkisten nodig) Dat zijn ongeveer 12 miljoen bomen. Er is water nodig om de bomen te verwerken tot planken, die dan weer tot de kisten verwerkt kunnen worden. Dat is ook ongeveer 7 miljard liter. Dan is er nog de brandstof die er nodig is om eerst de bomen te vervoeren, dan de planken en vervolgens om de kisten te vervoeren naar de locaties, dat is ook ruim 315 miljoen liter brandstof. Kun je een groene kist dan nog echt duurzaam noemen, omdat er hout gebruikt wordt uit een duurzaam bos?

groene opties bij uitvaart

Zijn er echt groenere opties?

Er zijn echt groenere opties, want je hoeft niet in een kist begraven of gecremeerd te worden. Je zou kunnen kiezen voor een lijkwade, een kist van karton of bio-plastic. Sterker nog, je kunt een doe-het-zelf pakket bestellen online om zelf een kist in elkaar te zetten. Je hoeft niet te kiezen voor een standaardkist, je hebt hier diverse opties. Maar omdat de prijzen van een gemiddelde houten kist tussen de € 800 en € 3000 liggen, gaat het hier vooral om heel erg veel geld. Kies je voor een lijkwade dan kan dit al voor een paar tientjes en een naaimachine bij wijze van spreken. Een kartonnen kist kan je al voor een € 200 tot € 700 aanschaffen en je kunt al een bio-plastic kist aanschaffen voor € 400.

Vergeet niet dat de uitvaartbranche heel erg meelift op emoties van mensen. Je hebt verdriet en je hebt er je hoofd niet naar staan om moeilijk te doen. Dus kies je de eenvoudigste optie mogelijk en bent alsnog € 800 lichter. Het is misleidend om een groene optie aan te bieden die wellicht minder belastend (maar desalniettemin nog altijd bijzonder belastend) is voor het milieu. Wil je een groene keuze maken? Kies dan niet voor hout.

Rouwbloemen bestellen bij cryomeren of resomeren: hoe zit dat?

rouwbloemen-bestellen-cryomeren

Cryomeren en resomeren zijn nog niet heel erg bekend in Nederland. Het is een nieuwe techniek die nog helemaal in de onderzoeksfase is. Daarom hebben mensen vaak vragen over deze techniek. Het is namelijk niet gelijk aan een begrafenis of crematie. Kun je dan bijvoorbeeld als familie nog afscheid nemen, is er nog wel een mogelijkheid voor een grafsteen of gedenkplaat en hoe zit dat met bijvoorbeeld rouwbloemen bestellen en een afscheidsdienst?

Cryomeren, wat is dit?

Wat is nu eigenlijk cryomeren? Cryomeren is een nieuwe uitvaartechniek waarbij het lichaam wordt bevroren. Na kleine trillingen in een organische substantie valt het lichaam uit elkaar. Na het verwijderen van lichaamsvreemde stoffen (zoals een kunstknie) wordt het overschot gecremeerd. Wat overblijft, is een soort compost en dit vergaat volledig binnen 6 tot 12 maanden. De kist wordt begraven in een klein graf, ongeveer de grootte van een aardappelkistje.

Wat is resomeren?

Resomeren is ook een nieuwe uitvaarttechniek. Het lichaam wordt opgelost in een chemisch bad. Het lichaam wordt bij een temperatuur van 180 graden binnen 2 tot 3 uur volledig afgebroken. Dit gebeurt door middel van het gebruik van kaliloog en water. Het enige wat overblijft, is poeder en een bruinachtige vloeistof. Dit wordt meegegeven aan de nabestaande(n).

https://youtu.be/GOMUwE9Uk1w

Geen uitvaart of plechtigheid

Cryomeren en resomeren zijn nu nog niet toegestaan in Nederland. De verwachting is echter wel dat dit binnen nu en 5 jaar toegestaan wordt. Daarmee wordt het dus een serieuze nieuwe mogelijkheid wanneer je nadenkt over je uitvaart. Maar wat zijn de mogelijkheden die je hebt bij het opzetten van een plechtigheid of afscheidsdienst? Is het nog mogelijk voor familie om bijvoorbeeld rouwbloemen te bestellen en op die manier afscheid te nemen van iemand die dierbaar is?

Wij denken van wel. Een afscheidsdienst is namelijk niet afhankelijk van de manier waarop de overleden persoon begraven of gecremeerd wordt. Of in dit geval geresomeerd of gecryomeerd wordt. Een afscheidsdienst kun je ook afzonderlijk plannen, waarbij je kunt kiezen voor rouwbloemen, muziek, een speech en een hapje en drankje.

Daarnaast is het ook mogelijk om te kiezen voor een eigen gedenksteen of een plek die je als familie uitkiest wat als gedenkplaats wordt gekozen. Op deze plek kun je de rouwbloemen neerleggen en gezamenlijk afscheid nemen van de persoon die je ontvallen is.

Bij resomeren is het zelfs mogelijk om de overblijfselen in een urn te plaatsen, of zoals bij cremeren te verwerken in een mooi sieraad. Wanneer je kiest voor een urn, dan kun je deze op de begraafplaats laten plaatsen, zoals dit ook bij de traditionele urn gebeurt. Zo heb je altijd een plek om naartoe te gaan en een plek waar je samen met familie afscheid kunt nemen.

Een begrafenis is heel persoonlijk

Uit onderzoek is gebleken dat resomeren ook nog eens beter voor het milieu is. Veel mensen vinden het idee van resomeren prettiger dan cremeren. 25% van de Nederlandse bevolking geeft aan het te overwegen als het mogelijk zou zijn in Nederland. Sommige mensen kiezen toch liever voor de traditionele manier van begraven of cremeren. Vaak omdat dit gepaard kan gaan met een afscheidsdienst, het bestellen van rouwbloemen om op je eigen manier afscheid te kunnen nemen van de persoon die is overleden en de troost van elkaar op zo’n emotionele dag. Gelukkig mogen we in Nederland zelf kiezen op welke manier we afscheid willen nemen van een dierbare, en binnenkort komt er dus een nieuwe optie bij: resomeren.

Bijzondere uitvaarten in Nederland

bijzondere uitvaarten nederland

We denken niet graag aan de dood. Zonde eigenlijk, want voor jezelf en ook voor je nabestaanden is het juist heel belangrijk om hierbij stil te staan. Heb je zelf al eens nagedacht over hoe jouw begrafenis of crematie er uit moet zien? En weet je wat jouw geliefden graag willen? Wanneer mensen niet weten hoe iemand het wilde, wordt er vaak een standaarduitvaart geregeld en dat hoeft natuurlijk niet. In Nederland kun je namelijk zelf bijzondere uitvaarten samenstellen.

Een unieke locatie

Het is belangrijk dat de overledene op een mooie manier wordt herdacht. Voor sommigen is de aula van het crematorium of de kerk geen fijne plek voor de uitvaart of een bijeenkomst achteraf. Dan kun je kiezen voor een geheel andere locatie. Bespreek altijd van tevoren wat jouw uitvaartondernemer voor je kan regelen en wat er gedekt wordt door de uitvaartverzekering. Denk bijvoorbeeld eens aan het afhuren van een strandtent om gezamenlijk uit te waaien aan zee of aan een rustgevende orangerie of botanische tuin. Een heel andere plaats om samen te komen is een oude fabriek of een grote loods. Ook deze plekken met hun industriële uitstraling kunnen veel impact hebben en zorgen voor een unieke sfeer.

Binnenrijden op de motor

Kies je wel voor de kerk of de aula, ook dan kun je de uitvaart heel bijzonder maken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan muziek die eigenlijk niet past bij de situatie, maar die voor de overledene heel belangrijk was. Zoals een live uitvoering van een drumsolo midden in de kerk. Of wat te denken van een uniek nummer zoals Midgard?

Daarnaast kan het arriveren van de kist iets zijn dat mensen nooit vergeten. Was de overledene helemaal gek op motoren? Rijd de kist dan binnen op een zijspan en kies daarmee voor het afscheid dat bij die persoon hoort. Er is veel meer mogelijk dan jij waarschijnlijk denkt en dus is het goed om wat ideeën op te doen.

Beroemde en bijzondere uitvaarten in Amsterdam

Door de jaren heen zijn er veel bijzondere uitvaarten geweest. In Amsterdam staat de uitvaart van kunstenaar en ontwerper Peter Giele velen nog vers in het geheugen ook al is het inmiddels jaren geleden. In 1999 overleed hij en werd hij op een bijzondere manier naar begraafplaats Zorgvlied gebracht: in een open kist over de Amsterdamse grachten met een breekijzer in zijn handen.

Onderstaande video kan ongeschikt zijn voor gevoelige kijkers:

Ook de uitvaart van André Hazes in de toenmalige Amsterdam Arena kunnen velen zich goed herinneren. Ook de unieke rouwauto met afbeeldingen van schilderijen van Herman Brood maakte bij de tocht langs het Hilton Hotel in 2001 grote indruk.

Midden in de nacht

Een rondvaart, een lange optocht door een grote stad, het kan allemaal geregeld worden. Maar voor veel mensen is het belangrijk dat de uitvaart ook een intiem karakter heeft. Wat niet vaak wordt gedaan, is een uitvaart in het donker. Midden in de nacht met fakkels en vuurkorven de laatste weg naar de begraafplaats afleggen. De koffietafel wordt dan ingeruild voor een borrel met vrienden en familie.

Zo heeft iedereen eigen uitvaartwensen die gerealiseerd kunnen worden. Het is alleen belangrijk dat deze wensen ook van tevoren worden besproken. Vraag het dus gewoon eens aan je naasten: wat wil jij later?


Weekend van de begraafplaats, 24, 25 en 26 mei 2019

Veel mensen die een begraafplaats bezoeken doen dat met een directe reden. De drempel om dat gewoon ’zomaar’ te doen, is namelijk hoog. Je hebt vaak relatief weinig aandacht voor de omgeving waar je je bevindt en loopt stevig door. Een begraafplaats is echter een plek die je tot rust kan laten komen en die vaak erg mooi is. Wanneer je dit lastig vindt om te ervaren, of het lastig vindt om dit alleen te doen, dan is het weekend van de begraafplaats de uitgelezen plek om dit te ervaren.

Tijdens dit weekend zijn er namelijk een heel aantal begraafplaatsen binnen Nederland die rondleidingen geven, muziek laten horen en door middel van verhalen laten zien dat een begraafplaats heel erg mooi en rustgevend is. Het zijn niet alleen plekken van verdriet en rouw. Bij elke grafsteen hoort een eigen verhaal, en niet alleen kan je zelf je verhaal insturen – je kunt je ook de verhalen van andere ‘bewoners’ laten vertellen.

Wil je voorbereid naar het weekend van de begraafplaats? Lees dan meer over de geschiedenis van de grafstenen!

Kom tot rust op je plaatselijke begraafplaats

Het is niet vreemd om rustig op een bankje te gaan zitten te midden van (oude) graven. Of om een wandeling te maken en rond te kijken. Een begraafplaats is een plek vol met verhalen en die vragen om gehoord en gezien te worden. Als je de drempel te hoog vindt om dit zonder een verteller te gaan doen, dan is het weekend van de begraafplaats toch wel echt dé oplossing. Je zal merken dat je tot rust kunt komen in een bijzondere omgeving met veel bloemen, kunst en een gevoel van sereniteit.

serene-begraafplaats

Het nieuwe begraven

Het is al lang niet meer zo dat een begrafenis een standaardbedoening is met een kop koffie en een plak cake (al is die optie uiteraard nog altijd mogelijk!). Nee, je kunt een begrafenis zo persoonlijk maken als je maar wilt. Wil je maatwerk met live muziek? Dan behoort dat ook al tot de mogelijkheden. De meeste begraafplaatsen hanteren tegenwoordig het motto dat bijna alles kan.

Tijdens het weekend van de begraafplaats heb je de mogelijkheid om al je vragen te stellen, en alles te zien te krijgen wat je maar wilt. Het is niet iets waar je je dagelijks mee bezighoudt, maar het is een terugkerend punt op de culturele agenda met ieder jaar meer belangstelling.

Wil je weten welke begraafplaatsen meedoen of welke activiteiten er te doen zijn? Dan kan je eenvoudig kijken op de website van weekend van de begraafplaats. Hier kan je tevens de informatie vinden hoe en waar je je eigen verhaal in kunt sturen.

Grafstenen schoonmaken op de beste manier

grafsteen schoonmaken

De beste manier bij grafstenen schoonmaken

Grafstenen schoonmaken is misschien niet het eerste waar je aan denkt bij grafstenen. De stenen staan echter in weer en wind buiten en lang niet alle materialen zijn even afstotend. Dit betekent dat er aanslag op de grafstenen kan komen, mossen en gras kan zich aan de steen hechten en wanneer het graf dichtbij zee ligt, dan zijn er nog veel meer schadelijke invloeden.

Wil je het graf van een overledene goed onderhouden, dan is grafstenen schoonmaken een noodzakelijk kwaad. Niet alle reinigingsmiddelen zijn geschikt en vaak ontstaat er schade aan de stenen tijdens het schoonmaken. Vandaar dat we vandaag aandacht besteden aan het schoonmaken van de grafstenen.

Stap 1: welk materiaal is gebruikt?

Voordat je kunt beginnen met het reinigen van de grafstenen, moet je achterhalen welk materiaal gebruikt is bij de vervaardiging. Is de steen nieuw aangeschaft, dan is dit makkelijk te achterhalen uiteraard.

Bij een tweedehands grafsteen is dat vaak net iets lastiger. Weet je niet zeker welk materiaal gebruikt is, vraag dan een specialist om te kijken. De opzichter van de begraafplaats heeft meestal direct het antwoord voor je.

Stap 2: het reinigen van de grafsteen

Weet je van welk materiaal de grafsteen gemaakt is, dan kun je aan de slag met het reinigen van de grafsteen. Ga je een grafsteen schoonmaken, begin dan altijd met de omgeving vrij te maken zodat er geen zand, stenen of gras in de weg zit tijdens het schoonmaken.

Natuurstenen grafsteen schoonmaken

Een natuurstenen grafsteen maak je schoon met water en een neutraal reinigingsmiddel. Zuren tasten de grafsteen namelijk aan en dat zorgt voor beschadiging van het materiaal. Vooral bij marmer en kalksteen is dit het geval.

Een witmarmeren grafsteen of grafsteen van Belgisch Hardsteen moet regelmatig schoongemaakt worden. Ben je hier nét even wat te laat mee? Gebruik dan chloor om de grafsteen schoon te maken.

Schoonmaakmiddelen voor deze grafstenen zijn idealiter pH-7 omdat dit zo neutraal mogelijk is voor het materiaal zelf. Test altijd even op een klein deel van de grafsteen wat het effect is en óf de grafsteen goed schoon wordt.

Lukt het niet of is het resultaat te matig? Schakel dan liever een expert op het gebied van grafstenen schoonmaken in.

Kan ik autowas, Cif, Andy of Dasty gebruiken bij het schoonmaken van grafstenen?

Dit wordt door alle experts ten zeerste afgeraden omdat het natuursteen aangetast wordt. Ook voor andere materialen is dit eigenlijk niet geschikt. Veel water en neutrale reinigingsmiddelen werken veel beter en beschadigen de grafstenen niet.

Een rvs-grafsteen schoonmaken

Een roestvaststalen grafsteen schoonmaken gaat net even iets anders. Hier gebruik je bijvoorbeeld nooit bleek, chloor of zilverpoets omdat dit het roestvaststaal aantast. Ook gebruik je geen borstels of schuursponsen omdat dit krassen achterlaat.

In het geval van een roestvaststalen grafsteen is er overigens nauwelijks of nooit sprake van vuil. Dit wordt door de regen afgevoerd immers. Is de grafsteen toch vuil geworden, maak deze dan schoon met een zachte (niet-krassende) doek en veel water met een zeepoplossing.

Ik krijg de roestvaststalen grafsteen niet schoon…

Roestvaststalen grafstenen die toch bijzonder vuil geworden zijn en die hardnekkige vlekken hebben, maak je het beste schoon met een alcoholoplossing, zoals methylalcohol. Hierna moet de grafsteen afgenomen worden met gedemineraliseerd water. Dit kun je in elke winkel vinden waar auto-onderdelen verkocht worden. Het is namelijk de vloeistof die in de accu van de auto zit.

Toch liever uitbesteden?

Wordt de grafsteen niet helemaal schoon of wil je het werk liever uitbesteden omdat je geen beschadigingen of krassen op de steen wilt? Dan kun je het werk uitbesteden aan experts. Een random voorbeeld van een bedrijf dat zich hiermee bezighoudt, is Wagemakers of Eijgelaar.

Dit zijn twee willekeurige resultaten uit Google, grafstenen.net heeft geen overeenkomst of contact met deze bedrijven.

Lees ook: Resomeren en Cryomeren, de manier van lijkbezorging waarbij geen grafstenen meer nodig zijn

Welke andere vormen van lijkbezorging zijn mogelijk na 2020?

lijkbezorging na 2020 composteren

Er wordt al een tijdje gekeken naar mogelijkheden om de Wet Lijkbezorging meer van deze tijd te maken. In 2020 zou het zover moeten zijn dat er ook daadwerkelijk aanpassingen doorgevoerd worden in deze wet. De wereld is toe aan duurzamere manieren van lijkbezorging, en er zijn diverse methodes bedacht die dat mogelijk zouden moeten maken.

  • Cryomeren
  • Resomeren
  • Ecoleren
  • Composteren
  • Cryonisme

Cryomeren en resomeren

Cryomeren en resomeren zijn beide herhaaldelijk in het nieuws geweest en hebben heel veel aandacht gekregen. Met name resomeren is een vorm van lijkbezorging die zeer waarschijnlijk in 2020 toegevoegd gaat worden aan de huidige opties (begraven, cremeren en het lichaam afstaan aan de wetenschap). Over ecoleren, composteren en cryonisme is veel minder bekend.

Ecoleren

Ecoleren is een term die door EcoLegacy werd uitgevonden. Dit voormalig Ierse bedrijf had een methode bedacht die erg op cryomeren lijkt waarbij het lichaam vergaat tot biologisch poeder. Het proces dat EcoLegacy had bedacht, was op basis van elektriciteit en had minimale uitstoot van afvalstoffen. Het poeder dat na het ecoleren zou overblijven, kan begraven of uitgestrooid worden.

De term ecoleren wordt nog altijd gebruikt en is nog altijd een term waar veel mensen op zoeken. Wie actief interesse heeft in ecoleren, kan nadenken over het cryomatieproces. In het volgende YouTubefilmpje kan je de overeenkomsten tussen het ecoleren van EcoLegacy zien ten opzichte van het Promessie proces van Promessa. 

Het bedrijf EcoLegacy is failliet gegaan, mede door investeringen in de apparatuur die nodig is voor een ecolatie. Of zoals ze in Ierland zeggen: “has been put on ice”. De vraag is nu of er andere manieren zijn die ecoleren mogelijk maken.

Composteren

Composteren of humusatie zou in de toekomst ook tot de opties kunnen behoren van lijkbezorging. Met name mensen die van en voor de natuur leven, vinden dit een interessante optie. Als je als tuinder het belang weet van goede compost of humus, dan weet je ook dat je als gecomposteerd lichaam heel veel bij kan dragen aan de natuur. Doodgaan is heel erg belastend voor het milieu in de huidige vormen van lijkbezorging. Bomen rooien om er kisten van te maken die weer begraven worden – of het verbranden waarbij heel veel schadelijke stoffen vrijkomen. Geen van de opties is ecologisch verantwoord. Composteren zou een nieuw antwoord kunnen zijn.

Terug naar de natuur als compost?

Hoe het werkt: de overledene wordt in een beveiligde omgeving geplaatst, bijvoorbeeld een bos. Je wordt in een biologisch afbreekbare lijkwade op een bed van organisch materiaal geplaatst dat ongeveer 20 centimeter dik is. Nadat de nabestaanden het laatste afscheid hebben genomen, wordt het lichaam begraven onder een pak van hetzelfde organische materiaal tot er een berg ontstaat. Het organische materiaal dat gebruikt wordt, kan bestaan uit stro, bruinkool, gedroogd gras, houtsnippers en (gemalen) dode bladeren.

Er wordt in totaal ongeveer 2 kubiek aan materiaal gebruikt, wat ervoor moet zorgen dat er een warme omgeving ontstaat waar de micro-organismen vervolgens hun werk kunnen doen. Dit zal zonder enige geur zijn, omdat er zoveel materiaal gebruikt wordt. Na ongeveer drie maanden is het zachte weefsel verteerd. De materialen die overblijven zoals botten, protheses en andere niet lichaamseigen stoffen worden eruit gehaald en de botten worden vermalen tot een poeder, dat toegevoegd wordt aan de rest van het materiaal, om een zo vruchtbare compost als mogelijk te verkrijgen.

Na een jaar is er ongeveer anderhalf kuub compost. Dit zou in theorie genoeg moeten zijn om 100 bomen te kunnen voorzien van bodembemesting. Uiteraard is het voor de nabestaanden ook mogelijk om deze compost mee naar huis te nemen om bijvoorbeeld een boom te planten in plaats van een grafsteen kopen, wat nu de standaard is.

Er wordt nog onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden met deze methode. Hoewel het heel veel mensen tegenstaat als potgrond te eindigen, is het voor veel mensen ook een gouden mogelijkheid om terug te keren tot de natuur.

Cryonisme

Al in 1964 werden de eerste stenen gelegd voor dit proces. Het boek van Robert Ettinger “The Prospect of Immortality” was hiervoor verantwoordelijk. Het idee dat insecten en kleinere dieren zich laten invriezen gedurende de winter en weer ontdooien in de lente, was genoeg om te gaan kijken naar een proces waarbij dit ook mogelijk zou zijn voor de mens of delen van de mens.

De organismen die zich laten invriezen doen dit allemaal met een eigen antivriesmiddel: glycerol. Er zijn experimenten geweest met dieren als hamsters, ratten en honden. Hierbij werden ze gekoeld tot de helft van hun lichaam bevroren was, waarna ze weer opgewarmd werden. Het bleek mogelijk voor de meeste van deze dieren om te overleven.

Science Fiction of toch feit?

Het idee van Ettinger is vanuit Science Fiction boeken ontstaan, waar iemand bevroren werd en miljoenen jaren later weer tot leven gebracht werd door buitenaardse wezens. Dit is het begin geweest van de Cryonics beweging. Na Ettinger zijn er nog tal van andere mensen geweest die al dan niet op een wetenschappelijke basis zijn gaan experimenteren en onderzoeken. Wie interesse heeft in het idee van cryonisme, kan bij de Dutch Cryonics Organisation (DCO) zijn hart ophalen of om een kijkje te nemen bij deze FAQ over Cryonics (Eng). Op dit moment is het niet mogelijk om je in Nederland in te laten vriezen én opgeslagen te worden. Je moet hiervoor naar de Verenigde Staten.

Cryonisme is bij de wet niet verboden of illegaal, het is alleen niet legaal om langere tijd bewaard te worden. Het is daarom niet toegestaan om je lichaam in Nederland in te laten vriezen en op te slaan.

Hoe zinnig is het proces van cryonisatie?

Het idee van het invriezen van je lichaam om 10, 100 of 1000 jaar later te ontwaken is niet vreemd. We willen immers eigenlijk allemaal wel het eeuwige leven. De vraag is echter of wel in een staat bent dat je eeuwig wilt leven wanneer je eenmaal overleden bent. Stel dat het concept van cryonisme haalbaar is en dat je je kunt laten invriezen om 100 jaar later weer fris en fruitig rond te kunnen lopen: wil je dat dan met een lichaam dat oud en versleten is, met een lichaam dat ernstig ziek was? In theorie zou dit dan ook allemaal vervangen kunnen worden, als de medische wetenschap zo ver is dat ze het cryonisme proces succesvol kunnen uitvoeren.

Er zit ook een flink kostenplaatje aan dit geheel. Je bent gemiddeld tussen de $ 100.000 en $ 200.000 kwijt. Dit is afhankelijk van de locatie en van de procedure die uitgevoerd wordt. Enkel hersenen in laten vriezen is uiteraard voordeliger dan een heel lichaam laten invriezen. Mensen die interesse hebben in cryonisatie, doen er verstandig aan om een bijzonder degelijke levensverzekering af te sluiten die de meeste van deze kosten dekt.

Je kunt op de website van DCO alle informatie vinden om dit zo “voordelig” mogelijk te doen. Het is echter nog maar de vraag of je hiermee binnen de dekking van jouw uitvaartverzekering belandt.

Tweedehands grafsteen als goedkope en duurzame oplossing?

tweedehands grafsteen voordelen

Een tweedehands grafsteen klinkt niet direct bijzonder aantrekkelijk. Je wilt immers het beste voor je geliefde of overleden familielid. Maar als een tweedehands grafsteen nu de beste optie blijkt? De uitvaartbranche werkt hard aan stappen om duurzamer te worden. Dat moet ook wel, want er is lange tijd te weinig aandacht besteed aan mogelijkheden om minder belastend te worden voor het milieu. Cryomatie, resomeren, crematoria die volledig elektrisch cremeren – de tweedehands grafsteen past prima in het rijtje thuis. Maar hoe goed is deze ‘goedkope’ oplossing eigenlijk?

Wat kost zo’n tweedehands grafsteen?

In een gerecyclede grafsteen zit minimaal tien uur werk – daarmee is het zeker geen goedkope oplossing. De hergebruikte stenen zijn vaak wat duurder dan de grafstenen die uit Azië besteld worden – maar de transportkosten zijn veel lager. Ook kunnen de tweedehands grafstenen vaak op kortere termijn geleverd worden, wat zeker een voordeel is.

Het echte voordeel in deze grafstenen is dat het veel minder belastend is voor het milieu. Enerzijds omdat de materialen alleen opgepoetst hoeven te worden en voorzien van andere belettering, anderzijds omdat er geen ellenlange transporten nodig zijn om de grafsteen op de plaats te krijgen.

30.000 grafstenen per jaar

Jaarlijks worden er tussen de 25.000 en 35.000 grafstenen geplaatst, waarvan het grootste deel nu nog nieuwe grafstenen betreft. Maar het aantal gereviseerde grafstenen neemt sterk toe. Dit is onder andere te danken aan innovatieve steenhouwers die met een lange adem de markt ingestapt zijn. Waar aanvankelijk weinig tot geen interesse was in hergebruikte stenen, neemt de interesse nu sterk toe.

Waarom is een tweedehands grafsteen interessant?

  • Kostbare en duurzame materialen tegen lagere kostprijs;
  • Beter voor het milieu;
  • Fraaie ontwerpen mogelijk door ervaren steenhouwers;
  • Kortere levertijd mogelijk;
  • Duurzamer karakter voor de uitvaart.

Wat gebeurt er met grafstenen die niet hergebruikt worden?

Grafstenen die niet hergebruikt worden komen in het puin terecht. Het materiaal wordt onder andere gebruikt als opvulling onder nieuw wegdek. Het hergebruiken van grafstenen is alleen om die reden al een sterk alternatief.

Kun jij gebruikmaken van een tweedehands grafsteen met dekking vanuit je verzekering? Bekijk het direct in de polis van jouw uitvaartverzekeraar.