Wie nog nooit gehoord heeft van cryomeren, zou wellicht wel gehoord hebben kunnen hebben van vriesdrogen of lyofilisatie. Allemaal namen voor hetzelfde proces. Cryomeren wordt geacht de nieuwe manier van lijkbezorging te worden. In de toekomst zou het net zo gewoon moeten worden als begraven of cremeren. Of eigenlijk zou het de plaats moeten in gaan nemen van tenminste een van de twee. Want cryomeren is een stuk beter voor het milieu, en er hoeven geen stoffelijke resten begraven te worden.
Promessie of cryomatie?
Het concept vriesdrogen staat onder verschillende namen bekend, cryomeren of cryomatie is een term die veel gebruikt wordt, maar promessie eveneens. Promessa is een Zweeds bedrijf dat momenteel veel voeten aan de grond heeft in Amerika. Susanne Wiigh-Mäsak zegt zelf dat dit een milieuvriendelijkere manier is van lijkbezorging. Hoewel er in Zweden dus een promessie centrum gebouwd is, is het nog altijd niet legaal. In de Verenigde Staten van Amerika zijn er meerdere promessie centra gebouwd en wordt er gelobbyd om het legaal te krijgen. Tot zover is het ook hier enkel nog met dieren uitgevoerd.
Waarom onze huidige lijkbezorging methodes niet langer voldoen
Er is lucht nodig om het ontbindingsproces in werking te stellen, in het kort gezegd om het lichaam af te breken tot er enkel botten en niet lichaamseigen stoffen over zijn. Waarom zijn we dan nog altijd mensen aan het begraven in luchtdichte containers zo een zes meter onder de grond? Dat is totaal tegenstrijdig met het natuurlijke decompositie proces.
Het begraven van stoffelijke overschotten neemt veel plaats in beslag in sommige landen wordt er overwogen om andere manieren van lijkbezorging versneld in te voeren omdat er simpelweg geen ruimte meer is op de begraafplaatsen. Er kan dus rustig gesteld worden dat op de langere termijn er geen ruimte meer zal zijn op de bestaande begraafplaatsen. Hoewel het proces van cremeren er al voor zorgt dat er minder mensen begraven worden is het niet meer dan logisch dat er een volgende stap genomen zal gaan worden wanneer het gaat om passende oplossingen van lijkbezorging. Milieuvriendelijke oplossingen en oplossingen die mee gaan met de tijd. Want is het eigenlijk niet vreemd dat we wel in een kist naar keuze begraven kunnen worden, maar dat het nog altijd lastig is om bijvoorbeeld een boom te laten groeien uit onze eigen resten? Hoewel we allemaal baas zijn over ons eigen lichaam, zijn we dat na de dood niet meer. Er zijn vormen van lijkbezorging die legaal zijn, en daar zal uit gekozen moeten worden.
Hoe kunnen uitvaarttechnieken beïnvloed worden?
Stel dat alle methodes die momenteel genoemd worden zoals; cryomeren, resomeren, cryonisme, begraven en cremeren legaal zouden zijn. In hoeverre zijn deze methodes dan afhankelijk van bronnen?
- Om iemand te kunnen cremeren is er momenteel vooral gas nodig, gas is een fossiele brandstof en deze is schaars aan het worden. Er wordt al gekeken naar het omschakelen naar het cremeren op stroom, maar ook dan is het afhankelijk van elektriciteit. Er zou nog terug gegaan kunnen worden naar het cremeren op open vuur, maar dat zou wel heel barbaars opgevat worden. Daarbij moeten we ook vooral niet denken aan de as die al wegwaait voor deze in een urn gestopt kan worden.
- Wanneer er waterschaarste zou optreden zou het proces van resomeren beïnvloed worden op een dergelijke manier dat het niet meer uitgevoerd kan worden.
- Cryomeren is afhankelijk van stroom, bij het eerste proces wordt het lichaam immers gekoeld en daarna wordt er gebruik gemaakt van vloeibare stikstof. Dus ook dit proces heeft stroom nodig om uitgevoerd te kunnen worden. Eenmaal diep bevroren zou het lichaam ook op andere manieren tot stof vermalen kunnen worden dan met een trilmachine dus dit deel van het proces zou eventueel overgeslagen kunnen worden qua stroomvoorziening. Maar dat zou weer veel problemen kunnen opleveren want om nou met een grote hamer een ingevroren lichaam tot stof te slaan? Dat is meer een verhaal voor een film dan iets wat we in realiteit zouden kunnen doorvoeren.
- Mochten de klimaatveranderingen doorzetten kan het op de langere termijn gevolgen hebben voor ontbindingsproces. Hoewel dit wellicht vergezocht is zal dat voor de Cryonisten schadelijke gevolgen hebben. Want denkt u maar na wat er gebeurt als de stroom er bij u thuis langer dan 24 uur af zou zijn.
- Er zou dus gesteld kunnen worden dat buiten het eventuele versnelde ontbindingsproces, er geen nadelige gevolgen zouden zijn voor het begraven van mensen als we naar externe benodigdheden kijken. Maar of dat nou een echte reden is om dingen als cryomeren geen kans te geven?
Hoe gaat cryomeren in zijn werk?
In het kort wordt het lichaam ingevroren tot het een bepaalde temperatuur bereikt om daarna middels trillingen tot microdeeltjes te worden opgedeeld.
Het proces van invriezen zal een dag of 10 totaal in beslag nemen, het lichaam zal tijdens die dagen afkoelen tot een temperatuur van -18 graden Celsius. Wanneer deze temperatuur bereikt is zal het lichaam vervolgens ondergedompeld worden in vloeibare stikstof tot het de temperatuur van -196 graden Celsius bereikt. Vervolgens wordt het lichaam overgebracht naar een machine die middels trillingen het lichaam voor het grootste gedeelte tot een poeder zal laten vergaan. De resten die overblijven zijn in de meeste gevallen niet lichaamseigen. Denk hier aan protheses, implantaten of zelfs tandvullingen van bijvoorbeeld kwik. Deze zullen verwijderd worden en hierna blijft er meestal tussen de 25 en 30 kilo poeder over. Er kan gekozen worden om het in een klein graf te laten plaatsen, maar er zijn ook mensen die ervoor kiezen om het te gebruiken als compost voor een boom. Uiteraard kan het poeder ook (deels) uitgestrooid worden.
Cryomeren en het milieu
Het proces van promesseren of cryomeren resulteert in een overschot dat steriel is. De metalen en andere niet lichaamseigen stoffen worden verwijderd waardoor het proces weinig gezondheidsrisico’s met zich meedraagt. Ook worden andere risico’s die wel aan het begraven en cremeren gekoppeld zijn vermeden. Het proces richt zich op het verkleinen van de impact op het milieu. De impact ligt dan ook aanzienlijk lager dan die van zowel cremeren als begraven, maar komt hoger uit dan het resomeren. De impact ligt onder andere lager omdat er veel hergebruikt wordt bij het proces van promesseren. Hierbij kan er gedacht worden aan de buitenste kist maar ook aan het hergebruiken van bijvoorbeeld protheses. Omdat deze techniek nog niet in gebruik is, is er geen exacte manier om de kosten te kunnen bepalen van een cryomatie. Toch kan er gedacht worden aan ongeveer dezelfde kosten als die voor een crematie, hoewel het dus een groenere manier is van lijkbezorging, is het nog niet meteen een manier om je uitvaartverzekering stop te zetten.
Hoe verschillende overblijfselen van cryomeren met die van een crematie?
Het poeder dat na het proces van cryomeren overblijft verschilt niet zo wezenlijk van de as die overblijft na een crematie. Beide kunnen gebruikt worden als een bron van vruchtbaarheid bij het planten van een boom en beide mogen worden uitgestrooid. Als er een verschil genoemd kan worden is het poeder dat overblijft na een cryomatie fijner en witter dan de as die overblijft na het cremeren. Er is overigens niet bekend of het poeder dat overblijft na een cryomatie ook gebruik kan worden bij het zetten van een tatoeage, wat met as wel kan.
Cryomeren versus resomeren
De strijd om een groene uitvaart is nog lang niet gestreden. Twee opties die er beide naar proberen te dingen de beste te zijn: cryomeren en resomeren. Beide worden gezien als een milieuvriendelijke of milieuvriendelijkere manier van lijkbezorging dan het huidige begraven en cremeren. De kans is groot dat één van deze twee methodes de wereldmarkt zal gaan overnemen. Maar hoe werkt een groene uitvaart nu precies en wat zijn de verschillen tussen deze twee? In essentie doen ze namelijk hetzelfde het lichaam laten vergaan tot poeder. Maar de manier waarop is verschillend.
De belangrijkste hulpbronnen voor het cryomeren zijn vloeibare stikstof en elektriciteit. Waar bij het resomeren kaliumhydroxide, gas, water en elektriciteit de belangrijkste hulpbronnen zijn.
Na het proces van cryomatie, zal er een kleurloze mix overblijven van stukjes die kleiner zijn dan 0,5 millimeter. Het totale gewicht van deze overblijfselen zal op ongeveer een derde liggen van het totale gewicht van het lichaam en de kist. Deze overblijfselen kunnen begraven worden of worden gebruikt als compost voor een plant of boom. Nadeel van het cryomatie proces is dat het vrij lang duurt. Neem enkel de tien dagen die het duurt om het lichaam tot de juiste temperatuur te krijgen. Dat is niet zoals nu een crematie waarbij men koffie gaat drinken en enkele uren nadien de as reeds mee naar huis kan nemen – of uitstrooien.
Het proces van resomeren resulteert ook in een wit poeder dat binnen enkele uren na het proces in werking gesteld is mee naar huis genomen kan worden. Een van de redenen waarom resomeren nog niet legaal is, is omdat het afval water (wat een uitstekende PH waarde heeft en geen menselijke resten bevat) weer het grondwater in gaat. Het staat mensen tegen dat dit water weer in het drinkwater terecht komt. Het is een van de redenen waarop dit proces wordt aangevochten. Maar als we kijken hoe het proces van cremeren ontvangen werd toen het werd geïntroduceerd is dat slechts een kwestie van tijd totdat een proces als resomeren of cryomeren toegankelijk wordt als nieuwe manier van lijkbezorging.
Cryonisme en cryomeren
Cryonisme en cryomeren moeten niet met elkaar verward worden. Bij cryonisme is het de bedoeling dat je ingevroren wordt en daarna opgeslagen wordt om over een eeuw of twee weer ontdooit te worden omdat de wetenschap dan zover is dat je weer ontdooit kan worden en belangrijker dat ze je kunnen genezen. Bij cryomeren wordt er ook gebruik gemaakt van het bevriezen, maar daarna wordt het stoffelijk overschot blootgesteld aan vloeibare stikstof om vervolgens door trillingen uiteen te vallen tot een organische substantie. Bij cryonisme moet er binnen enkele uren na het overlijden begonnen worden met het koelen. Dit wordt meestal gedaan door het bloed te vervangen door glycerol. Dit is een antivriesmiddel wat ervoor zal zorgen dat er geen lichaamsdelen of weefsel beschadigd raken door het bevriezen. Hierna wordt het lichaam gekoeld tot een temperatuur van -130 graden Celsius. Hoewel er over de hele wereld aanhangers zijn van deze methode is het nog allemaal experimenteel. De eerste mensen werd reeds in 1967 ingevroren en over de hele wereld zijn er inmiddels zo’n 300 Cryonauten. Er staan verder zo’n 1000 mensen ingeschreven die als laatste wens hebben om ingevroren te worden. Om dit te kunnen realiseren zal je naar Amerika of Rusland moeten. Wel zijn er in Nederland en België uitvaartondernemers die voorbereidend werk doen alvorens het lichaam zal worden overgebracht naar Amerika of Rusland.
Is cryomeren de toekomst?
Groen is de toekomst, en cryomeren is een aanzienlijk groenere optie dan begraven of cremeren. Toch zal er net als bij het wennen aan het idee van cremeren een tijd overheen gaan alvorens mensen zich kunnen indenken zich te laten cryomeren. Een groot nadeel wat genoemd kan en mag worden is toch wel dat dit proces minimaal zo’n 11 dagen in beslag neemt. Dat is veel langer dan we gewend zijn, en kan (terecht?) als een negatief punt genoemd worden.